Levend Land

De helft van Vlaanderen wordt gebruikt voor landbouw. Dat is prima, want zo kunnen we allemaal eten. Maar dat hoeft niet ten koste te gaan van de biodiversiteit. En dat is nu wel het geval. Hagen, bomen, wilde hoekjes en kleurrijke akkerranden verdwijnen stelselmatig. Elke vierkante meter moet renderen, waardoor er geen plaats meer is voor deze natuurlijke elementen. In een boerenlandschap dat meer en meer wordt uitgekleed, verdwijnen wilde planten en dieren aan een alarmerend tempo.

• Een bloemendiversiteit in duizenden jaren opgebouwd is in een eeuw bijna verdwenen. Hoe lang is het geleden dat je een korenbloem in het graan zag staan?
• Het insectenleven op het platteland is op 50 jaar meer dan gehalveerd. Merk je ook dat er minder insecten tegen de koplampen van je auto plakken dan vroeger?
• Van de grote populaties akker- en weidevogels blijven slechts schamele restanten over. Wanneer hoorde je nog een veldleeuwerik zingen?

Afbeelding

NP

De meeste landbouwers genieten inkomenssteun uit het Gemeenschappelijke Landbouwbeleid. Vlaanderen koppelt die steun aan randvoorwaarden voor milieu en natuur. Maar in de praktijk zetten die geen zoden aan de dijk: 99% van de steun wordt uitbetaald terwijl de boerennatuur er dramatisch op achteruit blijft gaan. Het blijft dus platte hectaresteun voor maximale productie. 

• Steunen we landbouwers die het land laten leven of blijven we een landbouw subsidiëren die de boerennatuur verder afbouwt?

Zou het niet logischer zijn dat we landbouwers met de subsidies vooral belonen om een beetje minder te produceren maar met ruimte voor natuur? Zodat ze het biodiversiteitsverlies op hun land kunnen stoppen? Of blijven we landbouwpraktijken subsidiëren die de natuur op ons platteland de kant in moeten rijden om - tevergeefs - de strijd aan te gaan met de wereldmarkten?

De komende maanden beslist de Vlaamse Regering hoe Vlaanderen het Europees Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) invult. Dat bepaalt hoe ons landschap de komende zeven jaar zal evolueren. Kiezen we voor een groenere landbouw in lijn met de Europese Green Deal of klampen we ons vast aan business as usual?

• We kunnen de overstap maken naar een duurzame landbouw, waarbij de boer een gezond landbouwbedrijf laat draaien zonder roofbouw te plegen op zijn omgeving. 

De lidstaten bepalen mee het ambitieniveau. We krijgen een unieke kans om het roer om te gooien. Inzetten op natuurkwaliteit en milieudoelen moet een basisvereiste zijn. Dus vragen we de Vlaamse Regering om natuur- en landschapsherstel een vaste plaats te geven in het landbouwbeleid. Met het juiste landbouwbeleid kunnen we natuurinclusief boeren economisch rendabel maken. Door hier op in te zetten kunnen landbouwers de biodiversiteit op het platteland spectaculair verhogen en het landschap opnieuw natuurlijker maken.

Vlaanderen kan eigen klemtonen leggen in hoe zij de 250 miljoen euro landbouwsubsidies verdeelt die uit de zogenaamde 1ste pijler van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid komen. Concreet vragen we de Vlaamse Regering om:

• de directe inkomenssteun die landbouwers krijgen in ruil voor duurzame landbouwpraktijken (60% van landbouwsubsidies) te koppelen aan controleerbare randvoorwaarden voor milieu en natuur
• 25% van de landbouwsubsidies te investeren in ecoregelingen waarmee landbouwers eerlijk vergoed worden om het landbouwgebied terug aan te kleden met hagen, akkerranden, bloemrijke weides en wilde hoekjes.

We rekenden uit wat het zou kosten om de boerennatuur te redden. Met een kwart van de huidige inkomenssteun aan landbouwers, jaarlijks 60 miljoen euro, kunnen ze het platteland opnieuw levend en veerkrachtig maken:

• 4.000 kilometer extra hagen en houtkanten vol boerenlandvogels
• 20.000 kilometer kruidenrijke akkerranden en bufferstroken langs waterlopen
• 15.000 hectaren bloemrijke boerenweides in onze beekdalen en riviervalleien
• 10.000 hectaren wilde hoekjes waar vlinders en kleine zoogdieren thuis zijn
• Zo zou elke Vlaamse gemeente er gemiddeld 60 km natuurlijke stroken en 160 voetbalvelden aan bruisende boerennatuur bij krijgen.

Met een kwart van de landbouwsubsidies kunnen landbouwers per gemeente zorgen voor 60 km natuurlijke stroken en 160 voetbalvelden bruisende boerennatuur.

Afbeelding

NP

Een betere basisnatuurkwaliteit is goed voor de biodiversiteit én boer. Waar landbouwgronden door intensieve bewerking zijn uitgeput kan een rijk insectenleven ze terug veerkrachtig maken. Voeg daar houtkanten, natuurlijke beken en kruidenrijke akkerranden aan toe en je krijgt een gezond ecosysteem dat ook beschermt tegen erosie en droogte. Dat stelt landbouwers in staat om ook voor komende generaties optimaal voedsel te produceren.

Boeren mét in plaats van tegen de natuur helpt ook om de klimaatverandering af te remmen en de grillen ervan op te vangen. Door onze landbouwers te stimuleren om opnieuw kruidenrijk grasland aan te leggen in valleigebieden, kunnen ze water bergen bij hevige regenval en zorgen voor waterbuffers in periodes van droogte. Die natuurlijke graslanden slaan bovendien massaal CO2 op en ze bieden plaats aan tal van kwetsbare soorten.

Landbouw die op maximale productie is gericht, ziet er heel erg monotoon uit. Geen zoemende bijen, geen veldbloemen in de akkerrand, geen bloeiende hagen vol kwetterende vogels. Wie wandelt of fietst graag in zo’n uitgekleed landschap? De coronacrisis heeft het ons allemaal heel duidelijk gemaakt: ontspanning in een natuurlijke omgeving is van groot belang voor onze eigen gezondheid.